دست چپ بالا به مناسبت ۲۲مرداد روز جهانی چپ دست ها

قیچی، در بازکن، ماوس رایانه و خیلی چیزهای دیگر در اطراف ما وجود دارند که برای استفاده از آن‌ها کافی است دستمان را به سمتشان دراز کنیم. ولی خیلی‌ها برای استفاده از همین وسایل دچار مشکل هستند. نه به‌خاطر این‌که نقصی داشته باشند بلکه به‌خاطر این‌که در اقلیت هستند؛ گاهی یادمان می‌رود که بعضی از همکاران، همکلاسی‌ها، دوستان و فامیل‌های ما بر خلاف ما با دست چپ کارهایشان را انجام می‌دهند. معمولا مجبور می‌شوند خود را با شرایط موجود تطبیق دهند، یا با صرف وقت و هزینه شرایط را با خودشان هماهنگ کنند. وقتی با افراد چپ دست در مورد امکانات موجود برای آن‌ها صحبت می‌کنیم گله‌های زیادی دارند. فردا روز جهانی چپ دست‌هاست و ما به همین مناسبت این صفحه را به آن‌ها تقدیم می‌کنیم.  

البته اینم بگم من خودم یک چپ دست هستم و به این موضوع افتخار می کنم .                Aaron

چرا چپ! چرا راست!

اکثر مردم فکر می‌کنند تنها کسانی که با دست چپ می‌نویسند یا غذا می‌خورند؛ چپ دست هستند. ولی این یک اشتباه است بسیاری از چپ دست‌ها به دلایلی مجبور شده‌اند که از دست راست برای انجام کارهایشان استفاده کنند و گاهی حتی خودشان هم نمی‌دانند که یک چپ دست محسوب می‌شوند. علت چپ دست بودن هنوز هم به صورت یک راز است و هیچ جواب قطعی برای این سوال که چرا بعضی از افراد چپ دست هستند و بعضی راست دست، یافت نشده ‌است؛ ولی نظریه‌های زیادی در این رابطه وجود دارد. مثلا وجود ژن‌هایی خاص در افراد چپ دست یا موارد وراثتی و محیطی که در رشد جنین مؤثر است.

تفاوت‌های چپی و راستی

خوب است بدانید در رفتار افراد چپ دست و راست دست تفاوت‌های بسیاری وجود دارد. در افراد راست دست بخش چپ مغز کار کنترل سرعت عمل و زبان را بر عهده دارد و سمت راست مغز مسئول کنترل احساسات است؛ ولی در افراد چپ دست این موضوع برعکس است. البته علاوه بر این، افراد چپ دست از تعامل بیشتری بین دو نیم کره مغزشان برخوردار هستند که این امر باعث می‌شود در مواردی مثل یادگیری زبان، ورزش و عکس العمل‌های احساسی از راست دست‌ها قوی‌تر باشند.

از رنجی که می‌بریم

در گذشته چپ دست‌ها با مشکلات زیادتری نسبت به امروز مواجه بودند. در فرهنگ‌های قدیم به خصوص در اروپا چپ دستی را یک نوع نحوست می‌دانستند. مادران، کودکان چپ دست خود را مجبور می‌کردند که با دست راست کارهایشان را انجام دهند که این موضوع باعث ایجاد هیجانات اضافی و گاهی مشکلات روحی در کودکان می‌شده. متاسفانه در ایران هم بعضی از خانواده‌ها با کودکان چپ دستشان درست رفتار نمی‌کنند و در مواردی مثل غذا خوردن و نوشتن بچه‌ها را مجبور به استفاده از دست راست می‌کنند. البته امروز چپ دستان خیلی کم‌تر با مشکلاتی از این قبیل مواجه هستند ولی هنوز هم مشکلات و کمبودهای زیادی دارند که بعضی از آن مشکلات، به علت وجود اکثریت راست دست‌ها در ادارات، کارخانه‌ها، دانشگاه‌ها، مدارس و... به فراموشی سپرده شده است.

مشکلی که بعضی از چپ دست‌ها از آن گفتند؛ دست دادن و روبوسی کردن با دیگران است. مثلا وقت دست دادن، دو نفر دست مشابه‌شان را بالا نمی‌آورند یا هنگام روبوسی کردن در انتخاب گونه اول، برای بوسیدن دچار اشتباه شده و بینی‌هایشان به هم برخورد می‌کند.

دانشجویی به نام «علی» می‌گفت: «امکانات در دانشگاه برای چپ دست‌ها خیلی کم است. بزرگ‌ترین مشکل ما صندلی‌های دانشگاهی است که اکثر آن‌ها برای راست دست‌ها طراحی شده‌اند. من مجبورم در موقع امتحان یا کلی این طرف و آن‌طرف بروم تا یک صندلی چپ دست پیدا کنم یا 2 تا صندلی را کنار هم بگذارم و روی یکی بنشینم و روی دیگری بنویسم. تازه مشکلات دیگری هم وجود دارد؛ مثلا کار با دوربین عکس برداری، وسایل نقشه‌کشی و خیلی وسایل دیگر برای من مشکل است.»

یک دکتر جراح که از قضا چپ دست بود؛ می‌گفت: «در اتاق‌های جراحی وسایل استریل را بر اساس الگوی راست دستان می‌چینند و این موضوع کار را برای جراحان چپ دستی که ابتدای کار حرفه‌ای خود را تجربه می‌کنند کمی سخت کرده است.»

به سراغ یک کارمند چپ دست که رفتیم به ما این‌طور گفت: «فضای میزهای کاری برای من نامناسب است و من در استفاده از رایانه معمولا با مشکل مواجه هستم و باید جای ماوس خودم را عوض کنم. همچنین چند بار در غذا خوری محل کارم اشتباها نوشابه نفر سمت چپ خودم را خوردم و از این دست اتفاق‌ها برایم زیاد پیش آمده‌است.»

یک نوجوان چپ دست که تازه کنکور را پشت سر گذاشته بود می‌گفت: «من قبل از کنکور بیشتر از هر چیز استرس داشتم که شاید بروم سر جلسه و صندلی مناسب برایم آن‌جا نباشد. آخر قبل از کنکور بچه‌ها کلی برایم اتفاقات از این دست را تعریف کرده ‌بودند. البته وقتی رفتم و به صندلی‌ام رسیدم یک نفس راحت کشیدم.»

خانه‌دارها هم از کم‌بودن وسایل خانه مخصوص چپ دست‌ها مثل قیچی، درباز کن، سینک ظرف‌شویی و... گله‌ داشتند.

ستاره‌های چپ دست

تقریبا 13 درصد جمعیت جهان را چپ دست‌ها تشکیل داده‌اند اما جالب است بدانید چهره‌‌های بسیار مشهور و تأثیر‌گذاری در تاریخ بوده و هستند که ما از چپ دست بودن بعضی از آن‌ها بی‌خبریم.

در علم

افلاطون، ارسطو، نیچه، اسحاق نیوتن، آلبرت اینشتین، هلن کلر، چارلز داروین و...

در ادبیات، موسیقی و نقاشی

بتهوون، باخ، لئوناردو داوینچی، میکل‌آنژ، پیکاسو، شکسپیر، جبران خلیل جبران و در بین ایرانی‌ها جلال آل احمد، قیصر امین‌پور، مجید درخشان (آهنگ‌ساز و نوازنده سه‌تار) و...

در ورزش

پله، روماریو، مارادونا، لیونل مسی، رافائل نادال و در بین ایرانی‌ها کریم باقری، علیرضا نیکبخت واحدی، مهرزاد معدنچی، میثم منیعی، محسن خلیلی و...

در اقتصاد و سیاست

ابن خلدون، اسکندر مقدونی، گاندی، ژولیوس سزار، ناپلئون، ارنستو چه‌گوآرا، فیدل کاسترو، بیل گیتس و...

در سینما

چارلی‌ چاپلین، کیم ‌نواک، رابرت دنیرو، نیکول کیدمن، تام‌کروز، آمیتا پاچان، بروس ویلیس و در بین ایرانی‌ها لاله اسکندری، حمید جبلی، زیبا بروفه، بهنوش بختیاری، حامد کمیلی، مرجان محتشم،‌ هانیه توسلی و...       

 نوشته ی  ایمان فروزان‌نیا